System JSA a wskaźnik plagiatu – jak napisać oryginalny tekst
Wielu studentów, mając dobre intencje przy tworzeniu tekstu dyplomowego, dopuszcza się plagiatu. Niestety napisany tekst z różnych powodów często jest zaczytywany jako plagiat w systemie JSA. Dlaczego tak się dzieje? Jak pisać, aby taka sytuacja nie miała miejsca? Wyjaśniamy poniżej.
„Pisałam/-em po swojemu, a mimo to jest plagiat” – dlaczego?
Niestety, tak bywa. Obecny system badania autentyczności tekstu (Jednolity System Antyplagiatowy – JSA) jest bardzo dokładny i inteligentny. Co to oznacza w praktyce? Otóż system ten ma zdolność do bardzo szczegółowego sprawdzania tekstu i wychwytywania wszelkich form nieudolnej parafrazy. Co więcej, JSA wykrywa nie tylko plagiat, lecz nawet podobieństwo stylistyczne.
Na podstawie swojej analizy JSA generuje raport, w którym brane są pod uwagę:
- podobieństwa – obecność fragmentów dokumentów, znajdujących się w bazach referencyjnych, fragmentów semantycznie podobnych bez względu na kolejność słów oraz czy praca nie jest wierną kopią istniejącej już pracy dyplomowej innego autora;
- manipulacje – stosowanie mikrospacji (oddzielanie tekstu spacjami przy użyciu czcionki o wielkości 1), próby oddzielania wyrazów poprzez stosowanie liter w kolorze białym, zmiany czcionek w wyrazach, zamiany liter z alfabetu łacińskiego na obcy np. cyrylicę, zamianę słów na synonimy, zamianę szyku wyrazów lub zdań w akapicie;
- zmiany stylu pisanego tekstu – dzięki JSA możliwe jest nawet sprawdzenie podobieństwa stylistycznego z wcześniej obronionymi pracami, a także źródłami na wybrany temat.
W związku z tym nawet, jeśli fragment pracy nie został skopiowany z czyjegoś źródła, lecz jest on napisany podobnie, system JSA może potraktować taki fragment jako plagiat.
Jak pisać pracę dyplomową, aby uniknąć plagiatu w systemie JSA? Wyjaśniamy krok po kroku.
Jest to możliwe, o ile piszący zastosuje pewne zasady ostrożności cytowania, parafrazowania, opierania się na materiale źródłowym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zasady.
Krok 1 – pisanie tekstu z różnych źródeł
Nie wolno pisać tekstu tylko z jednego źródła, czy zbyt często opierać tylko na nim swoich rozważań. Kluczowe jest w każdej, nawet małej partii tekstu (np. akapicie) zastosowanie informacji pochodzących z różnych pozycji, np. 3 pozycji książkowych.
Krok 2 – autorska kolejność i układ wywodu
Należy prowadzić rozważania tekstowe według swojego, autorskiego pomysłu, inaczej niż w książce, z której czerpiemy informacje do napisania danej partii tekstu. Jeśli więc np. analizując zagadnienie źródeł finansowania firmy, autor książki, z której korzystamy, pierwsze definiuje te źródła, potem podaje ich cechy i klasyfikację, warto w swoim tekście przyjąć inną konwencję wywodu. Przykładowo jako pierwsze opisać znaczenie źródeł finansowania, potem definicję, typologię a na końcu np. cechy.
Krok 3 – bezzmienność stylu wypowiedzi
Trzeba również zadbać o bezzmienność stylu wypowiedzi. Tylko to daje szansę na to, aby system JSA uznał, że praca jest autorska, pisana przez tę samą osobę.
Warto przed rozpoczęciem pisania tekstu ustalić pewne priorytety, np. czy praca zostanie napisana językiem prostym, podręcznikowym, czy językiem zaawansowany, specjalistycznym, np. prawniczym lub medycznym. Ważne jest też określenie, czy będzie pisana bezosobowo, czy też nie. Należy również wybrać budowę zdań – czy zastosowane zostaną głównie zdania krótkie, czy może bardziej rozbudowane. Tych założeń należy trzymać się w sposób spójny przy redakcji tekstu.
Krok 4 – jak najmniej cytowania
W pracy należy unikać nadmiernego cytowania. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest dokładne parafrazowanie istotnych spostrzeżeń swoimi słowami. Przykładowo: „XYZ uważa, że… W swoich rozważaniach wymienia następujące cechy, zalety…” itp.
Mimo, że wklejenie cytatu do tekstu jest szybkie, proste, czy pozwala na oddanie idealnie myśli autora, niestety często całkowicie zaburza autentyczność pracy.
Krok 5 – bardzo dokładne przekształcanie treści z materiału źródłowego
Jeśli w danej partii tekstu musimy bardzo wyraźnie oprzeć się na materiale źródłowym (np. paragrafie aktu prawnego, komentarzu do analizowanego przepisu prawa), trzeba zastosować szereg zabiegów, aby nasz tekst nie był plagiatem.
Przykładowo zdanie z Kodeksu Karnego o treści: „Bezkarność usiłowania. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego”
można sparafrazować (bez plagiatu!) następująco:
– inaczej zaczynać każde zdanie, np. W polskim Kodeksie Karnym jest uregulowana bezkarność usiłowania. Wskazuje ona, kiedy potencjalny sprawca nie będzie podlegał karze za usiłowanie (…) Instytucja sądownicza może użyć nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec (…),
– rozdzielać zdania o podobnej treści wtrąceniami, drobnymi komentarzami, np. Znając istotę instytucji bezkarności usiłowania, warto sprawdzić, kiedy sąd może ją zastosować (…),
– stosować liczne synonimy względem słów z materiału źródłowego, im więcej, tym lepiej, np. Zamiast sąd – instytucja sądownicza, zamiast zastosowanie – użycie, zamiast zapobiec skutkowi – przeciwdziałać wystąpieniu skutku, zamiast odstąpienie – zrezygnowanie,
– zmieniać szyk zdań, np. Ten, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania czynu zabronionego albo zapobiegł jego skutkowi, może podlegać zwolnieniu z kary za usiłowanie,
– zmieniać tekst ciągły na formę tekstu z wypunktowaniem najważniejszych informacji albo odwrotnie, np. Podejrzany o popełnienie czynu zabronionego może być z tego zwolniony, jeśli w swoich działaniach wykonał jedną z poniższych aktywności: a) ostatecznie zrezygnował
z dokonania czynu zabronionego b)zapobiegł wystąpieniu skutku zrealizowanego czynu zabronionego.
Krok 6 – sprawdzenie napisanego tekstu w poprzednim systemie antyplagiatowym
Do nowego systemu antyplagiatowego – JSA – dostęp mają wyłącznie uczelnie. Przestrzeganie powyższych zasad pozwoli uniknąć plagiatu w JSA, jednak przed oddaniem swojej pracy do sprawdzenia warto przeskanować ją w systemie obowiązującym przed wprowadzeniem JSA. Dlaczego?
- Poprzedni system antyplagiatowy jest ogólnodostępny – w przeciwieństwie do JSA.
- Sprawdzenie w nim tekstu nie powoduje wgrania tekstu do jakiejkolwiek bazy – system sprawdzi nasz tekst i wyłapie fragmenty skopiowane z innych źródeł.
- System nie wyłapie podobieństwa stylistycznego, jak ma to miejsce w JSA, ale znajdzie fragmenty zaczerpnięte bez zmian z innych źródeł.
- Po analizie otrzymamy dokładny raport z zaznaczonymi fragmentami uznanymi za plagiat. Będziemy zatem wiedzieć, które fragmenty wymagają jeszcze dopracowania.
Korekta tekstu na podstawie systemu antyplagiatowego obowiązującego przed wprowadzeniem JSA może w dużej mierze pomóc nam w zachowaniu jak największej oryginalności naszego tekstu.
Mamy nadzieję, że nasze porady przydadzą się przy tworzeniu oryginalnego tekstu i pozwolą zminimalizować ryzyko wystąpienia plagiatu w Jednolitym Systemie Antyplagiatowym. Trzymamy kciuki!